Vorige Hettinga Dag

25 mei 2024 in Sloten
door: Ingrid Okkema-Hettinga, Barbara Hettinga en George Ellerbroek

Inloop en vergadering

Op zaterdag 25 mei komen we weer bij elkaar voor de jaarlijkse Hettinga Dag, dit jaar georganiseerd in Sloten, in het restaurant De Zeven Wouden, aan de centrale gracht van het stadje.

Barbara Hettinga en haar man Roland hadden de locatie uitgezocht en door er te slapen en te dineren ook daadwerkelijk beproefd.

Het voorjaar is dit jaar druilerig, maar deze zaterdag brengt ons waar we aan toe waren: met een zachte temperatuur en een weinig wind zitten we lekker op het terras voor het restaurant. De start met een kopje koffie, oranjekoek en een praatje is als vanouds gezellig.

Rond half twaalf is iedereen aanwezig en gaan we naar boven voor de jaarlijkse donateurs-vergadering. Met alle tafels volgepakt met stoelen is het een smûk geheel. Het belangrijkste onderdeel van vergadering is het afscheid van Yteke, die na ruim 22 jaar het bestuur als voorzitter heeft verlaten, al blijft ze als adviseur zeker nog wel betrokken.

Maar voordat we daar aan toe komen opent George Ellerbroek als nieuwe voorzitter de vergadering en schetst de situatie van de stichting. De activiteiten van het bestuur beperken zich op dit moment met name tot het maken van de Nieuwsbrief en de noodzakelijke administratieve en financiële handelingen die horen bij het beheer van een stichting. Echter aan het eigenlijke doel, genealogisch onderzoek en het in stand houden van gegevens hieromtrent, komen we niet toe. Dat is een klus die tijd en kennis vraagt. Hierbij gaat het er niet alleen om dat er mensen nodig zijn die kennis van zaken hebben, maar ook om geïnteresseerden die kennis over kunnen nemen. De stichting kan alleen voortbestaan met de inzet van meer handen en hoofden. Als u zich hiertoe voelt aangesproken horen wij dat graag van u.

Verder wordt gesproken over het voorstel om via een Brede Tafel donateurs de mogelijkheid te bieden meer betrokken te raken bij onderwerpen die de stichting levendig houden. Dit idee is 'afgekeken' van de Galema-stichting die tweemaal per jaar zo'n Brede Tafel organiseert waaraan 10 à 15 donateurs per keer deelnemen. De meesten lijkt dit een goed idee. Twee donateurs melden zich al aan.

Het bestuur gaat binnenkort overleggen met het bestuur van de Galema-stichting, over onder meer de vragen: wat kunnen we van elkaar leren en kunnen we op onderdelen met elkaar samenwerken?

Afscheid Yteke Hettinga

Yteke begon in 2002 als voorzitter van een uitgebreid bestuur van verder alleen mannen. In haar introductie in de Nieuwsbrief noemde zij zich voorlopig voorzitter, maar dat voorvoegsel was snel verdwenen. Zij bleef 22 jaar aan! Met Yteke vertrekt een bestuurslid met veel kennis van de genealogie en van de Hettinga's en met heel veel inzet. En heel betrokken en attent naar de andere bestuursleden. We gaan je missen, Yteke, maar fijn dat je als adviseur van het bestuur bij de stichting betrokken blijft.

Als dank voor al haar werk voor de stichting overhandigt George namens alle donateurs aan Yteke een ingelijste foto van de bekroning van de Hettinga Herenbank in de kerk van Langweer. Die bekroning heeft jarenlang bij Yteke thuis aan de muur gehangen en in 2019 heeft Yteke die, na gerestaureerd te zijn, geschonken aan het bestuur van de kerk zodat die daar weer is te bewonderen

Bekroning van de Hettinga Herenbank

Na haar dankwoord heeft Yteke met een foto-presentatie aandacht gegeven aan de vele bestuursleden met wie zij die 22 jaar heeft samengewerkt, van wie velen helaas niet meer in leven zijn.

Yteke Hettinga

Lezing van Paul van Daalen over de geschiedenis van Sloten

De heer Van Daalen heeft lucht- en ruimtevaart gestudeerd in Delft. Tijdens zijn werk bij de Rijksluchtvaartdienst in Keulen is hij 'gevallen' voor een Friezin en is hij uiteindelijk door haar in Sloten terecht gekomen. Na zijn pensionering is hij vrijwilliger geworden bij het Stadsmuseum van Sloten, waar hij onder meer tentoonstellingen organiseert en lezingen geeft.

De plaatsnaam Sloten kan zowel gerelateerd worden aan water als aan het woord Slot. De plattegrond heeft de vorm van een ui, waardoor de jaarmarkt in juni ‘siepelsneon’ wordt genoemd. Het stadje is ontstaan als een strategisch belangrijke plaats op de kruising van land- en waterwegen. Met het droogvallen van de Middelzee en het ontstaan van de Zuiderzee werd het in het lage midden van Friesland een natte boel. Rondom Sloten kwam een actieve scheepvaart op. Door het heffen van tol werd Sloten een rijk stadje. Het wettelijk regelen van de tolheffingen vereiste dat de administratie gestructureerd en nauwlettend werd bijgehouden. Die is tot op de dag van vandaag nog bewaard gebleven. De heer Van Daalen gaat graag naar Joure om in de Sneuperskamer informatie over onder andere deze scheepvaartgeschiedenis in te zien. Hij vertelt over de ontwikkelingen in de handel in Sloten. De schepen brengen zijde en specerijen als ook hout, dakpannen en steen. Ook werd het vee via schepen vervoerd. De bedrijvigheid in en rond Sloten zorgde voor een aanwas aan winkels. Zoals het passend was bij de toenemende verzuiling was er voor iedere overtuiging een eigen winkel. In de hoogtijdagen telde Sloten 200 winkels. In 1712 was de drukste doorvaart in de ondertussen belangrijke havenstad. Aan het einde van de 18^e eeuw kwam ook de pleziervaart op gang. Met de komst van het Prinses Margrietkanaal, begin 20^ste eeuw, komt er een einde aan de beroepsvaart in Sloten. Echter met 30.000 plezierboten per jaar is de doorvaart nog net zo groot als in de jaren van weleer.

Vaarroute

Door de gracht naar de noorder waterpoort

Boottocht
Na de lunch gaat een klein gezelschap naar de boot van Piet Hettinga, die hij zelf praam noemt, met de mooie naam Mirjam. Het is even zoeken, want de boot ligt niet voor het restaurant in de gracht, maar een eind verder: schipper Fraerk is zo attent geweest om daar af te meren waar je zonder een groot hoogteverschil aan boord kan stappen. Oorspronkelijk hebben zich negen deelnemers opgegeven maar helaas gaan er maar vijf mee.

Freark had het weerbericht beluisterd en als ervaren schipper ook zelf een inschatting gemaakt en die blijkt later juist: het is de hele middag droog en af en toe verschijnt ook de zon. Dit is van belang omdat de Mirjam een open boot is. Weliswaar heeft die de mogelijkheid om er een kap op te zetten, maar het opzetten of het weghalen van de kap is niet iets wat je even in 5 minuten doet. Dus kap eraf blijft kap eraf.

Freark stelt voor om eerst een rondje Sloten te doen en daarna naar Lemmer te varen, wat we een mooi plan vinden. Om 14.30 uur vertrekken we, uitgezwaaid door Ingrid Okkema. Via de gracht (Het Diep), onder de brug door naar de noordelijke waterpoort en daarna stuurboord uit naar de oostelijke buitengracht. Kort daarna moeten we allemaal flink bukken om de brug van de Rondweg te kunnen 'nemen'.

Flink bukken noodzakelijk, brug in de N359

De Lange Sloot

Na de buitengracht passeren we de jachthaven en varen we via De Ee door het ruime en rustige Friese land. Als de brug van de Zuiderzeeweg (N359) in zicht komt slaan we bakboord uit de Lange Sloot in.

Zouden we rechtdoor varen dan kwamen we uit bij Tacozijl waar vroeger een zeesluis toegang gaf tot de Zuiderzee, later het IJsselmeer. Zoals Paul van Daalen vanmorgen vertelde, ligt Sloten aan een vroeger zeer belangrijke vaarroute, nl. van Sneek, via Woudsend, het Slotermeer en Sloten naar de Zuiderzee. De zeesluis met ophaalbrug is in 1953 vervangen door een betonnen inlaatwerk met brugdek.

Na zo’n 3,5 km komen we op De Grote Brekken, waar meestal veel beroepsvaart is, omdat dit meer onderdeel is van de waterverbinding tussen Lemmer en Delfzijl, waarvan het deel in Friesland Prinses Margrietkanaal heet. We steken de vaargeul over en varen het Stroomkanaal in, met links vele vakantiewoningen. De naam van dit kanaal verwijst naar een gemaal, nl. het Wouda Gemaal, het grootste ooit gebouwde stoomgemaal, dat gelegen is aan het einde van dit kanaal. Het is zeker een bezoek waard maar wij gaan nu naar bakboord, de Zijlroede in, richting Lemmer. Aan beide zijden mooie (vakantie)huizen en afgemeerde jachten.
Bij de Zijlroedebrug is het tijd voor de terugvaart en keren we om. De terugtocht gaat nu over een groot deel van De Grote Brekken, uiteraard buiten de vaargeul voor de ‘grote’ vaart. Vlak voordat het meer weer overgaat in het kanaal varen we de Rijnsloot in en komen via de Haringsloot op het Brandemeer. Het is daar weer heerlijk rustig. Daarna komen we weer uit op de Ee en varen we Sloten binnen via de zuider waterpoort.

Ingang van het Stroomkanaal

Terug in de gracht

Van Freark krijgen we nog een toegift: we varen de gracht door en het stadje weer uit om nog even een rondje te varen op het Slotermeer. We worden weer aan land gezet onderaan de oostelijke voet van de rondwegbrug en wandelen terug naar De Zeven Wouden, waar ook net de fietsers zijn teruggekeerd van hun tocht. Het was een mooie tocht, we hebben veel gezien en elkaar bijgepraat. Veel dank aan Freark voor zijn plezierige uitleg en de heerlijk koele sapjes onderweg.

Fietstocht
Het uitzoeken wat de fietstocht dit jaar ging worden is wederom gedaan samen met Maikel Galama en Tjebbe Hettinga. Ik had een tocht om het Slotermeer uitgezet maar kreeg terug van Maikel en Tjebbe dat die tocht langs een ‘saai’ stuk ging. En als de wind verkeerd zou staan dan was het ook nog saai en wind tegen!

Er kwamen alternatieven! Die van Tjebbe was ook meteen Maikel zijn favoriet; hij was verbaasd dat hij daar zelf niet was opgekomen! Maikel heeft de tocht weer voorgefietst. Ik ben daar toch steeds heel blij mee. Want op het computerscherm is zo’n tocht toch heel anders. In deze tocht zitten stukken die zelfs in het ANWB fietsen-knooppunten-netwerk niet voorkomen.

Fietsroute 44=Sloten, 68= Balk, 27 = Bremer Wildernis, 22= Oudemirdum

Vanuit Sloten gaan we met 12 deelnemers richting Balk en daarna snel het Gaasterland in door de bossen. Dit jaar is de fietsclub wat kleiner dan normaal, meestal is het aantal deelnemers rond de 20. Dit jaar maken we wat minder gebruik van de oude kerkenpaden. Het bos is wel goed vertegenwoordigd.

Na Balk gaan we al snel de Bremer Wildernis in. Daar komen we langs een natuurbegraafplaats en heeft een aantal deelnemers onder begeleiding van Maikel even een kijkje genomen. De fietspaden door de Bremer Wildernis zijn niet heel breed dus er moest soms ingedikt worden. Maar het was er wel erg mooi. De naam Bremer Wildernis komt van de struik Brem met goudgele bloemen die vroeger daar volop groeide. Vanuit de Bremer Wildernis zijn we doorgefietst naar Oudemirdum. Hier was de stop voor een drankje en stukje cake bij bakker Twijnstra.

Bremer Wildernis

Pauze in Oudemirdum

Zoals op het kaartje van de fietstocht is te zien, hebben we een terugtocht gehad die zelfs de ANWB niet bedacht had. Gelukkig hebben wij Tjebbe en had hij een mooie fietsroute bedacht! Dank Tjebbe. Het was weer een heerlijke tocht zonder een spatje regen! De voorspellingen waren niet te optimistisch maar gelukkig is er niks van uitgekomen.

Diner
Na de fietstocht blijven de fietsploeg en nog enkele boottochtdeelnemers eten bij Restaurant de Zeven Wouden, als gezamenlijke afsluiting van de dag.

De eindredacteur heeft - voor dit verhaal en het voorblad - dankbaar gebruik gemaakt van foto's die zijn gemaakt door Maikel Galama, Gerben Hettinga, Barbara Hettinga, Roland Gerritsma en de eindredacteur zelf.